Kentsel alanlarda modern toplumun en önemli taleplerinden birisi yüksek kalitede yaşam standartlarına sahip olmaktır. Bu yüzden estetik değeri yüksek ve daha çok tercih edilen kentsel peyzajlar bir gereksinim haline gelmiştir. Endüstrileşmenin ve kentleşmenin uzantısı olarak oluşturulan yapay çevrede, aşırı nüfus artışı, hava kirlenmesi, gürültü ve yorgunluk insanlarda psiko-fizyolojik dengesizliklere yol açmaktadır. Günlük yaşantı içerisinde bunalan kent insanı, kent içindeki ve dışındaki parklara yönelmektedir. Kent yakın çevresindeki bu parkların eğitimsel, psikolojik, gelişimsel ve fiziksel açılardan toplumun her bireyine ve özellikle de gençlere çok önemli katkılar sağlamakta olduğu bilinmektedir. Gençlerin ruhsal ve fiziksel yönden sağlıklı bireyler olabilmeleri, sosyalleşebilmeleri ve serbest zamanlarını en iyi şekilde değerlendirebilmeleri için çeşitli etkinlikleri gerçekleştirebilecekleri kaliteli mekânların olması gerekmektedir.
Peyzaj ortamlarına yönelik insanların algı ve tercihlerini araştırmak üzerinde durulması gereken önemli bir konudur. Bu şekilde insanların peyzaj tercihlerini etkileyebilecek farklı mekânsal değişkenlerin belirlenmesi ve insanın kentsel yaşam deneyimi, algısı ile peyzaj alanlarının tasarımı arasındaki bağlantıların araştırılması gereklidir.
Bu anlamda görsel algı ve görsel kalite kavramları ön plana çıkmaktadır. Peyzaj görsel kalitesi gözlemci insanın psikolojik (algısal, kavrama ve duygusal) süreçleri ile ilgili etkileşimli peyzajın belirli görünebilir özelliklerinin ortak bir ürünüdür yada diğer bir şekilde “peyzajın estetik mükemmelliği” olarak tanımlanmakta ve gözlemcinin beğenisi ile ölçülmektedir. Kentsel yeşil alanlar içerisinde nitelik ve nicelik olarak önemli bir yere sahip olan kent parkları kentin görsel kalitesi üzerinde de önemli bir etkiye sahiptir. Kent ortamlarında en çok kullanılan aktif yeşil alanlar kent parklarıdır. Parklar kent kullanıcılarına çok büyük faydalar sağlamaktadır. Parklar sadece kent sakinlerinin estetik doyum ve doğayla bağlantı kurmaları açısından önemli olmayıp aynı zamanda sağlık ve ruhsal yönden iyileştirici etkiler sağlamaktadırlar.
En önemli rekreasyon alanlardan olan parkların değeri doğal, kültürel ve görsel özellikleri ile ortaya çıkmaktadır. Peyzaj mimarlığı bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Serpil ÖNDER ve Y. Doç. Dr. Ahmet Tuğrul POLAT Konya İlinde seçilen 10 adet kent parkının görsel kalitesini belirlemek için bir çalışma yaptılar. Çalışma sahasından alınan fotoğrafları ve kullanıcıların demografik özellikleri ile ilgili soruları kapsayan bir foto-anket hazırlandı. Anket, görsel kaliteyi ölçmek için Likert ölçeği temelinde kullanıcılara uygulandı. Yapılan çalışmanın dikkat çekici sonuçları oldu. Vejetasyon park ziyaretçileri için çok önemli olmakla beraber bitkisel çeşitlilik parkın estetik değerini artırmaktadır. Su ögesi görsel kaliteyi yükselttiğini saptamıştır. Negatif insan yapısı unsurlar (yollar, elektrik hatları v.b.) görsel kaliteyi azaltır. Ayrıca, bakım peyzaj algısında etkili ve önemli bir faktördür.
Kozağaç parkının olgunlaşmış vejetasyon yapısı, Kozağaç, Karaaslan ve Olimpiyat parklarında yer alan su yüzeyleri Nene Hatun, Saraybosna, Piri Reis parklarındaki negatif etkili insan yapıları ve Selahaddin Eyyubi parkındaki bakım problemleri yukardaki bulguları doğrulamaktadır.
“Araştırma sonuçlarına göre; Konya İli kent parklarının yüksek derecede görsel kaliteye, uyumluluğa, okunabilirliğe, bakıma, güvene, orta-yüksek arası doğallığa, canlılığa ve orta derecede karmaşıklık, gizem ve bitkisel çeşitliliğe sahip olduğu belirlenmiştir”
Ayrıca, görsel kalitesi, doğallığı, uyumluluğu, okunabilirliği, karmaşıklığı, gizem, bitkisel çeşitliliği ve canlılığı en yüksek park Kozağaç parkıdır. Bakımı ve güven algısı en yüksek park ise Olimpiyat parkıdır. Uyumluluğu, gizemi, bitkisel çeşitliliği ve canlılığı en düşük park Piri reis parkı, doğallığı en düşük park Nene Hatun parkı, okunabilirliği en düşük park Saraybosna parkı ve bakımı, güven algısı en düşük park Selahaddin Eyyubi parkıdır. Kent parklarının görsel kalitesinin etkileri birçok alanda önemli katkılar sağlayacaktır. Özellikle kent kimliği açısından çok önemlidir. “Yeşil” olarak tanımlanabilecek bir kent özlemi her bölgede vardır. Kentlerde en önemli görsel unsur parklardır. Dolaylı bile olsa bu kentin turizm potansiyelini etkilemektedir. Arazi kullanım kararlarında yine görsel kalite değerlendirilmesi gereken bir unsurdur. Ekonomik açıdan da görsel kalitenin kentin ticari hayatı üzerinde önemli katkıları vardır.
Elde edilen bu bulgular Konya kentinde tasarlanacak ve revize edilecek parklar için kullanılabilir. Kullanıcıların peyzaj alanlarına yönelik algı ve tercihlerinin belirlenmesi daha nitelikli tasarım ve uygulamaların gerçekleştirilmesini sağlayacaktır. Özellikle bu alanları planlayan ve uygulayan yerel yönetimlerin ve diğer kamu kurumlarının bu konuda hassasiyet göstermeleri beklenmektedir.
Belki bundan sonra kentin idarecileri tıpkı tramvay için yaptıkları gibi Konya halkının beklentilerini ortaya koyacak anketler, görüşmeler ve ihtiyaç tespitleri ile yıllar içerisinde gittikçe güzelleşen Konya’mızı daha da güzel yarınlara taşırlar.